سلامت زنان در دوران بارداری

مراقبت در دوران بارداری

بارداری در زنان به سه دوره (سه ماهه اول، سه ماهه دوم و سه ماهه سوم) تقسیم می‌شود. مراقبت در دوران بارداری شامل مواردی همچون انجام معاینات و آزمایشات منظم، رژیم تغذیه ای مناسب، ورزش کردن و ... می­شود. معاینات و آزمایشات انجام شده در ماه های مختلف بارداری به صورت زیر است:

• سه ماهه اول

مادران باردار پس از انجام آزمایشات زیر در روزهای اول بارداری، باید هر چهار هفته یکبار به پزشک مراجعه کنند تا وضعیت رشد و سلامت مورد بررسی قرار گیرد. مادران در مواقع مراجعه به پزشک بهتر است با پزشک خود راحت باشند و تمام مشکلات خود را با او در میان بگذارند. آزمایشات انجام شده در اوایل بارداری به صورت زیر است:

1ـ آزمایش خون

در آزمایش خون مواردی همچون میزان آهن موجود در خون، تعداد سلول های مختلف بدن و همچنین انواع بیماری های عفونی تشخیص داده می‌شود.

2ـ معاینه لگن

پزشک با هدف اندازه گیری اندازه و شکل رحم، بررسی بافت های رحم و عفونت ها معاینه لگن را انجام می‌دهد.

3ـ تست پاپ اسمیر

این تست به منظور غربالگری دهانه رحم انحام می‌شود. در تست پاپ اسمیر سلول های غیر طبیعی در دهانه رحم مورد بررسی قرار گرفته و پس از نمونه برداری از آن، انواع سرطان، عفونت و التهاب ها تشخیص داده می‌شو‌د.

4ـ سونوگرافی

انجام سونوگرافی در دوران بارداری با هدف اطلاعات بسیاری در مورد جنین و وضعیت رشد او انجام می‌گیرد.

قلب جنین در هفته هفتم بارداری تشکیل می‌شود. پزشک متخصص پس از تشکیل قلب جنین با انجام آزمایشاتی همچون تیروئید، گروه خونی، دیابت و ... وضعیت بدن مادر را مورد بررسی قرار می‌دهد. در هفته دوازدهم به منظور بررسی چین پشت گردن جنین سونوگرافی NT انجام می‌شود. مبتلا بودن جنین به آنومالی های مختلف در سونوگرافی NT قابل تشخیص است. در پایان سه ماهه اول آزمایشات غربالگری انجام می‌شود. داروها و سایر مکمل های ضروری در این دوره توسط پزشک متخصص تجویز می‌شود.

• سه ماهه دوم

از انتهای هفته ۱۴ بارداری فرد وارد سه ماهه دوم شده و تا هفته ۲۸ در این دوره قرار دارد. در سه ماهه دوم بارداری فرد باید هر چهار هفته یکبار جهت بررسی وضعیت سلامت خود و جنین داخل رحم به پزشک متخصص مراجعه کند. غربالگری چهارگانه، سونوگرافی و بررسی طول دهانه رحم باید در هفته ۱۶ تا ۱۹ بارداری انجام شود. به منظور تشخیص برخی از آنومالی ها در هفته ۱۸ تا ۲۰ بارداری سونوگرافی آنومالی انجام شده و طول دهانه رحم نیز مجددا مورد بررسی قرار می‌گیرد. در سه ماهه دوم بارداری مصرف داروهایی همچون قرص اهن و ویتامین دی ضروری است.

• سه ماهه سوم

با بزرگ شدن جنین و رسیدن به سه ماهه آخر بارداری، جنین حساس تر و خطر پذیرتر می‌شود. مادران باردار در ماه های هفتم و هشتم باید هر دو هفته یکبار و در ماه آخر هفته ای یکبار به زشک مراجعه کنند. انجام آزمایشاتی همچون کشت ادرار، آزمایش خون، کشت های کبدی و آزمایش پودر قند در سه ماهه دوم بارداری بسیار ضروری است. به منظور بررسی وزن جنین و وقعیت قرار گیری سر جنین در هفته سی و پنجم بارداری سونوگرافی انجام می‌شود. در این هفته وضعیت لگن توسط پزشک متخصص بررسی شده و نوع زایمان نیز مشخص می‌شود.

کارهای ممنوعه در دوران بارداری

مادران باردار برای حفط سلامت خود و جنین در دوران بارداری باید از انجام اقدامات زیر خودداری کنند:

• مصرف مشروبات الکلی و استعمال دخانیات

استعمال دخانیات و نوشیدن مشروبات الکلی در دوران بارداری در رشد و نمو طبیعی نوزادان اختلال  به وجود می‌آورد؛ بنابراین انجام این دو کار در دوران بارداری به شدت ممنوع است. استعمال دخانیات و مصرف الکل می‌تواند مشکلات جدی در تنفس کودک شما به وجود آورد.

• کافئین

یکی از موادی که مصرف بیش از حد آن در دوران بارداری می‌تواند سلامت جنین را تهدید کند، کافئین است. زیاده روی در مصرف نوشیدنی های کافئین دار در این دوران سبب دفع کلسیم، دفع آب بدن، سقط جنین و زایمان زودرس خواهد شد.

• انجام فعالیت های سنگین

داشتن فعالیت در دوران بارداری  تاثیر مثبتی بر سلامت روح و جسم مادر و جنین دارد. اما توجه داشته باشید انجام برخی از فعالیت ها که بر رحم و جنین فشار وارد می‌کند، در این دوران ممنوع است. می‌توانید  از پزشک متخصص خود لیست ورزش های مجاز  را بگیرید و آنها را به صورت روزانه انجام دهید.

اقدامات لازم برای رشد جنین شامل چه مواردی است؟

جنین دون رحم مادر به سرعت در حال رشد و نمو بوده که سرعت رشد و نمو در سه ماهه سوم بارداری بسیار زیاد است. مادران جهت داشتن رشد و تکامل بهتر جنین در دوران بارداری باید اقدامات زیادی انجام دهند. این اقدامات شامل موارد زیر است:

• اپلیکیشن های کاربردی

امروزه اپلیکشین های زیادی برای تلفن هوشمند وجود دارد که تمام مراقبت های دوران بارداری در آن ذکر شده است‌. با دریافت این اپلیکشین ها می‌توانید مراقبت ها و فعالیت های روزانه خود را تحت کنترل قرار دهید‌.

• وزن

وزن مادر یکی از موارد بسیار مهم در دوران بارداری بوده که تاثیر مستقیمی بر سلامت جنین دارد. کاهش و یا افزایش وزن بیش از مقدار طبیعی در این دوران برای سلامتی مادر و جنین خطرناک است. برای مدیریت وزن خود در دوران بارداری می‌توانید از پزشکان متخصص در این زمینه کمک بگیرید.

• تغذیه

از مواردی که تاثیر مستقیمی در رشد جنین دارد، تغذیه است. مصرف اسید فولیک، پروتئین، آهن، امگا ۳، ویتامین های گروه B، محصولات لبنی پاستوریزه، تخم مرغ پخته شده، غذاهای دریایی با جیوه پایین، غلات کامل، نخود، لوبیا، میوه جات، سبزیجات، دانه های روغنی و ... در دوران بارداری بسیار مفید است. برای دریافت رزئم تغذیه ای کامل می‌توانید به پزشکان تغذیه و یا دکتر زنان مراجعه فرمایید.

آیا رابطه جنسی در دوران بارداری مجاز است؟

در صورتیکه بارداری در شرایط کاملا طبیعی و نرمال انجام شده باشد، برقراری رابطه جنسی در این دوران مجاز است. رابطه جنسی و انجام حرکات آمیزشی به جنین موجود در رحم هیچ گونه آسیبی نمی‌رساند؛ چرا که جنین تحت حفاظت مایع آمنیوتیک قرار دارد. در مواردی مانند  وجود خطر سقط جنین یا سابقه سقط، خطر زایمان زودرس، خونریزی، ترشخ واژینال، نشت مایع و یا پارگی کیسه آمنیوتیک دور جنین و زود باز شدن گردن رحم باید از برقراری رابطه جنسی خودداری کرد.

سخن پایانی

از رمانی که نطفه در داخل رحم بسته می‌شود، حس مادر بودن و مسئولیت پذیری تمام وجود زنان را فرا می‌گیرد.‌ زنان در این دوران به دنبال راهکارهایی برای حفظ سلامت خود هستند چرا که حفظ سلامت مادر، تاثیر مستقیمی بر سلامت مادر دارد. ورزش کردن، داشتن رژیم تغذیه مناسب، انجام معاینات و برخی آزمایش ها در دوران بارداری می‌تواند سلامتی جنین را تضمین کرده و مادران را در داشتن زایمانی راحت یاری کند.

همچنین مادران در این دوران باید از انجام کارهایی ماننند استعمال دخانیات، مصرف نوشیدنی های الکلی و کافئین دار و انجام کارهای سنگین خودداری کنند. برای داشتن برنامه مراقبتی موثر و کارآمد در دوران بارداری می‌توانید به پرشکان متخصص در این زمینه مراجعه کنید.