درد شانه، علل اصلی ایجاد درد و راه های درمان

آناتومی شانه

شانه از سه قسمت استخوان بازو، کتف یا تیغه شانه و استخوان ترقوه تشکیل شده است. استخوان بازو به وسیله گروهی از عضلات و تاندون ها در سوکتی گرد به نام glenoid به کتف یا تیعه بازو متصل می شود. به بافت عضلات و تاندون هایی که سر استخوان بازو را پوشانده و منجر به اتصال آن به تیعه شانه می شوند روتاتور کاف گفته می شود.

علل اصلی ایجاد درد شانه

به طور کلی علل اصلی ایجاد درد در ناحیه شانه می تواند مربوط به عوامل زیر باشد:

۱_ بورسیت یا تاندینیت

بورس ها کیسه های کوچک پر از آبی هستند که در اکثر نقاط بدن که دارای مفصل هستند از جمله شانه وجود دارند. بورس ها به عنوان بالشتکی نرم بین مفاصل و تاندون ها عمل کرده و حرکت رفت و برگشت مفاصل را تسهیل می کنند.

 بورسیت زمانی اتفاق می افتد که در اثر استفاده بیش از حد از شانه بورس ها دچار التهاب شوند. در این صورت انجام دادن فعالیت های روز مره مانند پوشیدن لباس، شانه زدن مو ها، پختن غذا و .... برتی شخص دشوار می شود. تاندینیت معمولا به دلیل التهاب تاندون اتفاق می افتد.

 به طور کلی تاندینیت در دو نوع حاد و مزمن وجود دارد. تاندینیت حاد زمانی اتفاق می افتد که فرد فعالیت های سنگینی چون والیبال، بسکتبال و... را به طور مداوم انجام می دهد. هر گونه فعالیت مداومی که باعث شود دست در بالای سر قرار بگیرد می تواند باعث ایجاد تاندینیت حاد شود. در مقابل بیماری های فرسایشی یا افزایش سن می تواند باعث ایجاد تاندینیت مزمن شود.

۲_ پارگی تاندون

تاندون هایی که باعث اتصال استخوان سر بازو به تیغه شانه می شوند ممکن است در اثر فعالیت های سنگین به طور حاد یا در اثر کهولت سن به صورت مزمن دچار آسیب دیدگی، ترک خوردگی یا پارگی شوند. این آسیب دیدگی ها ممکن است که جزئی باشند یا این که تاندون به طور کامل پاره شود.

۳_ گیر افتادن تاندون

هنگامی که بازو بلند می شوند زائده استخوانی شانه که آکرومیون نام دارد به بافت های زیرین شانه شامل روتاتور کاف و بالشتک های بورس اعمال فشار می کند و به اصطلاح شانه گیر می افتد. گیر افتادن شانه می تواند باعث ایجاد التهاب در شانه و احساس درد و در نهایت دشوار شدن انجام فعالیت های شخص شود.

۴_ بی ثباتی یا در رفتگی شانه

همان طور که گفته شد استخوان سر بازو در سوکت گردی به تیغه شانه یا کتف متصل می شود. در رفتگی بازو زمانی اتفاق نی افتد که استخوان بازو از محل سوکت خارج شود. این در رفتگی می تواند جزئی باشد یا استخوان بازو به طور کلی از سوکت خارج می شود.

هنگامی که تاندون ها و عضلات نگهدارنده استخوان در سوکت ضعیف و شل می شوند در رفتگی و بی ثباتی شانه مرتبا تکرار می شود. تکرار در رفتگی شانه نی تواند باعث ابتلا به آرتروز شانه و احساس درد شدید در این ناحیه گردد. در این صورت فرد نمی تواند فعالیت های روزمره خود را انجام دهد.

۵_ التهاب مفصل شانه

التهاب مفصل شانه که آرتریت هم نامیده می شود دارای انواع مختلفی است که شایع ترین نوع آن آرتروز است. علائم این بیماری که شامل پارگی و فرسایش مفاصل شانه است به صورت احساس درد و سفتی در شانه است که بیش تر در میان سالی اتفاق می افتد. درد ناشی از آرتروز ابتدا کم است که با گذشت زمان افزایش پیدا می کند.

 آرتروز شانه ممکن است در  اثر صدمات ناشی از کار و فرسایش یا در اثر پارگی روتاتور کاف ایجاد شود. بسیاری از افراد هنگامی که به آرتروز مبتلا می شوند در اثر شدت درد شانه خود را تکان نمی دهند که این عامل منجر به سفتی بافت نرم شانه، افزایش آرتروز و تشدید بیماری خواهد شد.

۶_ شکستگی استخوان شانه

شکستگی شانه معمولا در اثر شکستن استخوان سر بازو، کتف و ترقوه اتفاق می افتد. علائم شکستگی استخوان شانه شامل احساس درد در ناحیه شانه، تورم و کبودی در ناحیه شانه است.

روش های تشخیص آسیب دیدگی شانه

درصورت آسیب دیدگی شانه و احساس درد در این ناحیه ممکن است بیمار با چند روز استراحت بهبود پیدا کند اما اگر علائم و درد بیمار ادامه داشته باشد باید حتما به پزشک مراجعه کند. پزشک با معاینه بیمار سعی می کند علت درد شانه را پیدا کرده و نسبت به درمان آن اقدام کند. پزشک معمولا از راه های زیر برای تشخیص آسیب های شانه استفاده می کند.

الف_ معاینه فیزیکی

در مرحله اول پزشک به معاینه فیزیکی بیمار می پردازد. او تمام ناهنجاری های جسمی، تورم، کبودی، تغییر شکل و... را مورد ارزیابی قرار داده و هم چنین دامنه حرکتی شانه و بازوی بیمار را بررسی خواهد کرد.

ب_ انجام آزمایش

در مرحله بعدی پزشک برای یافتن علت دقیق درد شانه و نوع آسیب دیدگی آزمایش ها و تست هایی را انجام می دهد. از جمله آزمایش های انجام شده توسط پزشک جهت تشخیص علل دقیق درد شانه می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱_ عکس برداری ساده

جهت بررسی آسیب دیدگی استخوان ها و مفاصل شانه از عکس برداری با اشعه ایکس استفاده می شود.

۲_ عکس برداری با ام آر آی  MRI:

این نوع عکس برداری تصاویر دقیق تری از بافت های نرم شانه به پزشک ارائه می دهد. پزشک جهت تشخیص آسیب تاندون های اطراف شانه از ام آر آی استفاده می کند.

۳_ سی تی اسکن:

این آزمایش تصاویر بسیار دقیقی را با استفاده از اشعه ایکس و تکنولوژی رایانه ای به پزشک ارایه می دهد.

۴_ آرتروسکوپی:

در این روش پزشک از ابزاری که مجهز به دوربین فیبر نوری است برای بررسی وضعیت بافت های نرم شانه استفاده کند‌. پزشک از طریق ایجاد سوراخی در شانه این ابزار را به داخل شانه فرستاده و به صورت مفصلی وضعیت بافت های شانه را مورد بررسی قرار می دهد.

درمان درد شانه

بسته به نوع آسیب دیدگی شانه و شرایط جسمی بیمار پزشک از راه های مختلفی برای درمان درد شانه استفاده می کند. به طور مثال ممکن است که درد شانه در اثر در رفتگی و عدم ثبات شانه باشد یا در اثر اسیب دیدگی بافت های نرم، تاندون ها و استخوان ها باشد که روش درمان انتخاب شده برای هر کدام متفاوت خواهد بود.

درمان درد شانه با تغییر فعالیت و استراحت

هنگامی که پزشک تشخیص دهد آسیب دیدگی شانه خفیف است به بیمار توصیه می کند با تغییر فعالیت های روزانه، انجام فیزیوتراپی و استراحت درد شانه را درمان کند. البته آسیب دیدگی های جزئی شانه با استراحت درمان خواهد شد. در صورتی که فرد دچار پارگی تاندون و شکستگی استخوان شانه شود به طور قطع این روش جوابگو نیست.

درمان درد شانه با دارو

در این روش درمان پزشک برای کاهش درد و تورم شانه دارو های مسکن تجویز می کند. هم چنین ممکن است برای کاهش درد و بی حسی بیمار از دارو های بی حس کننده و استروئید ها استفاده کند. دارو های تجویز شده پزشک باید به موقع مصرف شوند.

درمان درد شانه با عمل جراحی

اگر روش های غیر جراحی پاسخگو نباشد به قطع برای رفع درمان شانه بیمار باید جراحی شود. جراحی شانه برای آسیب های حاد مانند در رفتگی های مداوم، پارگی تاندون ها، شکستگی استخوان شانه، پارگی روتاتور کاف، شل شدن تاندون ها و رباط های شانه و... توسط پزشک توصیه می شود. انجام جراحی می تواند به صورت آرتروسکوپی برای ترمیم بافت های آسیب دیده یا ترمیم اسکار باشد یا این که به صورت جراحی باز جهت ترمیم شانه یا تعویض مفاصل باشد.

فیزیوتراپی شانه در منزل

همان گونه که گفته شد دلایل درد شانه می تواند عواملی چون دررفتگی شانه، ضعف عضلات شانه، آسیب دیدگی استخوان های شانه، بیماری هایی چون  تاندینیت، بورسیت، گیر افتادگی شانه و... باشد. هنگامی که آسیب های شانه جدی و حاد نباشد معمولا با فیزیوتراپی قابل درمان است. بنابراین بیمار می تواند با انجام فیزیوتراپی در منزل در کاهش درد شانه خود موثر باشد. از جمله اقداماتی که بیمار جهت فیزیوتراپی شانه در منزل می تواند انجام دهد می توان به موارد زیر اشاره کرد:

۱_ ماساژ دستی بافت های نرم و نقاط تریگر

۲_ انجام تمرینات تثبیت کننده

۳_ استفاده از نوار های محافظت کننده ( تیپینگ)

۴_ انجام ورزش های قدرتی و کششی

۵_ استفاده از گرما یا یخ

۶_ انجام طب سوزنی

البته لازم به ذکر است که در صورت تداوم درد و ادامه داشتن علائم حتما به پزشک مراجعه کنید.